Vlaams Geestelijke Gezondheidscongres

18 en 19 september 2018
Antwerpen, Wilrijk - Campus Drie Eiken
Allemaal anders

Woensdag 19 september 2018 | 09u15 – 10u45
D05 Verslavingszorg, het ggz-nakomertje
moderator: Katia Vandendriessche, directeur, MSOC Gent
Wim Vens, afdelingshoofd Crisisinterventiecentrum De Sleutel, Gent

Eind 2016 werd de verslavingszorg deel van het Vlaams geestelijke gezondheidsbeleid. Minister Vandeurzen spreekt van inkanteling.
Om de kat de bel aan te binden: in het Vlaams Actieplan Geestelijke gezondheid is verslavingszorg zodanig geïntegreerd dat het enkel nog voor beslagen lezers terug te vinden is. Het lijkt wat op een nakomertje: het kind is welkom maar moet z'n weg zelf vinden tussen de grote broers en zussen.
De minister zet er vaart achter en maakt de financiering van verslavingsprojecten deel van templates ggz wat afspraken qua samenwerking en vertrouwen vereist. Maar, zijn we al geïntegreerd in de sector? Zetten we actieve stappen in die richting? Is er wederzijdse bereidheid en kennen we mekaar al voldoende ? Hoe verloopt dit in de praktijk? Hoe ervaart de sector dit?
Enkele stellingen:
- Vergroot de inkanteling de toegankelijkheid van verslaafden in de geestelijke gezondheidszorg?
- Is er kennisuitwisseling tussen de experten verslavingszorg en ggz (b.v. mobiele teams)?
- Is er toenadering, zijn er good practices of stappen in die richting?

Woensdag 19 september 2018 | 09u15 – 10u45
D06 Herstelcentrum binnen de muren van een PZ. Controverse?
moderator: Wim Simons, hoofdarts, PZ Sint-Annendael, Diest
discussianten:
Rita Dekrem, psychiatrisch verpleegkundige & coördinator herstelcentrum Diest, PZ Sint-Annendael, Diest
Peter Hombroux, hoofdverpleegkundige cluster B, PZ Sint-Annendael, Diest
Ann Schapmans, ervaringswerker PZ Sint-Annendael, Diest

Het PZ Sint-Annendael is een heel klein ziekenhuis. De hulpvraag uit de wijde omgeving is er niet minder groot om. Daarom zochten we al van vóór de opkomst van de vermaatschappelijkingsbeweging en herstelvisie voortdurend naar manieren om, vanuit onze beperkte hospitalisatiecapaciteit, andere intensieve begeleidingen te organiseren. Om mensen sneller terug met hun eigen omgeving en de gewone dingen van het leven in contact te brengen. We legden ook bewust een extra brug naar de maatschappij met het Te Gek?!-project.
Sinds de acceleratie van mogelijkheden door artikel 107 voelen onze muren nog virtueler aan. We zien “het ziekenhuis” tegenwoordig vooral als een van de plekken waar intensief aan herstel gewerkt wordt. Rigide regelgeving verhindert ons niet om daarbij creatieve oplossingen te zoeken. Zo zijn we in september 2016, niettegenstaande de literatuur pleit voor een herstelacademie buiten de muren, vanuit onze identiteit de innovatieve controverse aangegaan: een herstelcentrum uitrollen op een rehabilitatieafdeling waar tevens acute basiszorg aanwezig is. Geen hokjesdenken meer, maar diversiteit in al zijn facetten. Educatie naast therapie. Verschillende disciplines die de eigen identiteit ondergeschikt en expertise ter beschikking stellen van de cliënt, zichzelf daardoor een meer dynamische betekenis gevend. Zorgvragers en hun omgeving die een manifest participerende rol in het zorgproces opnemen. “Allemaal anders” dan tevoren.
Mogen wij hierin verder gaan, omdat wij ons geen klassiek ziekenhuis meer voelen, en we het maatschappelijk “Trojaans herstelpaard” maar al te graag hebben binnengehaald? Of vindt u dit toch een te halfslachtige ‘recuperatie’ van de nieuwe visie binnen een “instelling”?

Woensdag 19 september 2018 | 11u15 – 12u45
D07 2A en 2B: samen of apart?
moderator: Kirsten Catthoor, psychiater, Sectie Langdurige Zorg en Rehabilitatie, Vlaamse Vereniging voor Psychiatrie
discussianten:

De paradigma-shift die de oprichting van outreach teams binnen het artikel 107 beoogt, is tweeledig. Enerzijds het intensief kunnen behandelen van patiënten met een ernstig psychiatrische aandoening (EPA) buiten het ziekenhuis, met respect voor hun eigen keuze op vlak van woonst en dagbesteding, en op vlak van herstel. EPA-patiënten zijn patiënten met een vaak hoge zorgnood, en eerder beperkte vaardigheden, die de psychiatrische ziekenhuizen gedurende decennia bevolkten. Ambulant werkende 2B-teams houden deze kwetsbare mensen uit een psychiatrisch bed. Anderzijds volgen ambulant werkende 2A-teams patiënten met een acuut psychiatrisch probleem kortdurend op in de thuissituatie, en werken zo "opnamevermijdend". Hoewel beide doelgroepen ogenschijnlijk totaal verschillend zijn, wordt in de praktijk een grote overlap opgemerkt. Patiënten die voor een 2A-team worden aangemeld, zijn vaak al erg lang ziek, en hebben vele jaren de noodzakelijke zorg ontbeerd. Sommigen pleiten voorzichtig om de 2A- en 2B-outreach teams niet meer apart, maar samen te laten opereren. Zodat de langdurige zieke patiënt die per ongeluk in het 2A-team terecht kwam, naadloos over kan naar het 2B-team. Professionals die zich om EPA-patiënten bekommeren, zien dit met lede ogen aan. De EPA-patiënt wordt voor de zoveelste keer de dupe van het verhaal. Wat is wijsheid in deze? We gaan in debat met een 2A- en een 2B-psychiater, met een ervaringsdeskundige, een familielid en eventueel iemand uit het beleid.

Woensdag 19 september 2018 | 14u00 – 15u15
D08 Dwang en herstel: dansen op een slappe koord
moderator: Freya Vander Laenen, hoofddocent criminologie, IRCP, UGent
discussianten:
Natalie Aga, doctoraatsstudent, vakgroep Orthopedagogiek, FPPW, UGent
Sara Rowaert, postdoctoraal medewerker, vakgroep Orthopedagogiek, FPPW, UGent
Ciska Wittouck, wetenschappelijk medewerker, vakgroep Criminologie, Strafrecht en Sociaal Recht, Faculteit Recht en Criminologie, UGent

Er beweegt veel op het raakvlak gezondheidszorg–justitie–welzijn. Beleidsplannen en wetswijzigingen wijzen op politieke wil tot verandering. Onder meer het uitbouwen van geïntegreerde zorgcircuits en het versterken van de rechtspositie van geïnterneerde personen zetten de toon om - ook bij justitie - mee op de Artikel 107-trein te springen. Op de werkvloer en in de dagelijkse praktijk blijft het echter balanceren op een slappe koord van herstellen en herstel ondersteunen binnen een discours van veiligheid, controle en risico’s. Zowel praktijkwerkers als onderzoekers worden uitgedaagd om met deze diversiteit en complexiteit aan de slag te gaan.
Een onderzoek aan de UGent wil sterktegerichte, multidisciplinaire richtlijnen, aanbevelingen en strategieën ontwikkelen voor het ondersteunen van geïnterneerde personen. Dit willen we samen doen met sleutelfiguren uit de justitiële en zorgsector, met beleidsmakers en met geïnterneerde personen en hun naasten.
Als onderzoekers willen we tijdens deze discussie van mensen met ervaring - professionelen, ervaringsdeskundigheden en hun netwerk - leren wat het betekent om te herstellen en om herstel te ondersteunen in een context die niet vrijwillig is, en op welke manier herstel in dergelijke context mogelijk is: Hoe gaan de betrokkenen om met dwang die gepaard gaat met een interneringsmaatregel? Kan dwang al dan niet bijdragen aan herstel? Wat is de invloed van maatschappelijke verwachtingen die aanvaardbare uitkomsten voorschrijven?
Tijdens deze sessie willen we samen met de deelnemers het gesprek openen over deze schijnbare paradox.