Dinsdag 18 september 2018 | 11u30 - 13u00
W01 Elke familie is anders
Veerle Aendekerk, algemeen directeur, Similes, Heverlee
Een actieve trialoog tussen de patiënt, diens zorgende omgeving en de hulpverleners, biedt elke betrokken partij meerwaarde. Vaak weten hulpverleners niet hoe ze familie best aanspreken. Er wordt dan niet gezocht naar verbinding. En zo blijven kansen liggen om tot een beter begrip te komen van de leefsituatie van patiënten, en tot een actieve betrokkenheid van de omgeving in het herstelproces. Het is inderdaad niet evident om altijd de juiste woorden te vinden om familie aan te spreken. Elke familie is anders. Als organisatie van en voor familieleden, kent Similes beter dan wie ook de noden van familie. We hebben heel wat ervaring met gezinnen in kansarmoede, en via onze leden verwerven we ook inzicht in de verwachtingen van mensen met een migratie-achtergrond. Net als de hele samenleving, getuigt de samenstelling van een familie trouwens steeds vaker van een grote diversiteit. We stemmen onze werking af op deze nieuwe realiteit, en delen onze inzichten graag met hulpverleners.
Tijdens deze werkwinkel reiken we een kader aan om met elke familie in dialoog te gaan, over mogelijke sociale en culturele drempels heen. We doen dit aan de hand van een interactief simulatiespel waarin we vijf uiteenlopende familieprofielen linken aan vijf gespreksthema’s: kennis van de hulpverlening, zorgen voor, zelfzorg, zorgplan, hulpmiddelen. Aan het einde van de workshop beschikt elke deelnemer over een kader om met elke familie in gesprek te gaan. Met aandacht voor een benadering die voor iedereen werkt, en voor specifieke nuances een aandachtspunten.
Dinsdag 18 september 2018 | 11u30 - 13u00
W02 Koning, keizer, admiraal: psychisch kwetsbaar zijn we allemaal
Birgit Bongaerts, trainer en psychotherapeut, Interactie-Academie Instituut voor systeemtheoretische praktijk en onderzoek, Antwerpen
Katrien Jacobs, ervaringswerker, medewerker Herstelacademie, Intervisiegroep Op weGG. Overlegplatform aangepaste woonvormen provincie Antwerpen
Lijden aan een psychiatrische aandoening kan ieder van ons overkomen. Maar is dit wel zo? Of gebruiken we deze aanname als een goedbedoelde poging om verschillen tussen patiënten en niet-patiënten weg te werken.
Deze woorden gaan voorbij aan de unieke ervaringen en het verhaal van de patiënt of cliënt. Die kunnen heel anders zijn dan die van de vele anderen en opvallen door hun eigenheid.
Het is interessant om over dit bijzondere verschil te blijven spreken. Want enkel dan komen we te weten hoe de ander de wereld ziet en hoe die met de gelijkenissen en verschillen omgaat.
In deze werkwinkel gaan we op een weldoordachte manier aandacht geven aan verschillen, ook al zijn ze niet zichtbaar of uitspreekbaar. We exploreren enkele verschillen (gender, etniciteit, leeftijd, ziekte …) in de groep en zoeken sterke vragen waarop de ander een antwoord wil formuleren over verschil zoals zij/hij het beleeft. Daarna focussen we ons opnieuw op hoe de aanname dat we allen psychisch kwetsbaar zijn zowel ervaringswerkers als hulpverleners kan helpen in hun begeleidende werk.
Dinsdag 18 september 2018 | 11u30 - 13u00
W03 Dance diversity - het nieuwe Wij
Chris Deleu, DGT-trainer en waarnemingstrainer, Sint-Kruis-Brugge
Diversiteit moet gedanst worden: alleen en samen. Dansend bewegen tussen ons zelf en de wereld, tussen centrum en omgeving. Deze meditatie van de vier windrichtingen werkt versterkend en regenererend. Ze verheldert mensen en ruimtes en is tezelfdertijd een uitstekende oefening voor het leven van alledag. Naar binnen luisteren en naar buiten werken, elke dag opnieuw.
Dinsdag 18 september 2018 | 11u30 - 13u00
W04 Kiezen voor delen: insluiten i.p.v. uitsluiten
Barbara Lavrysen, relatie- en gezinstherapeut, opleider-supervisor, UPC KULeuven - Context, Kortenberg
Lieven Migerode, relatie- en gezinstherapeut, opleider, UPC KULeuven - Context, Kortenberg
Gezinnen die geconfronteerd worden met medische en/of psychologische zorgen dreigen vaak hun onderlinge verbinding te verliezen. Deze zorgen brengen immers vaak onrust en spanning met zich mee. Zowel in ambulante als in residentiële settings raken hulpverleners soms mee “besmet” door de druk die angst en onrust kunnen zetten op de zorgvrager en op zijn omgeving. Binnen teams leidt dit wel eens tot discussie over wat (wel of niet) te doen: wanneer met wie waarover spreken en waarom. En ook soms tot afsluiten van informatie/contact en tot eenzaamheid en machteloosheid bij gezin, hulpverlener, teamleden.
In deze werkwinkel gaan we oefenen met taal om binnen teams én met de zorgvrager/familie meer verbinding en afstemming te genereren en te behouden. Deelnemers kruipen in de huid van teamleden, zorgvragers en hun relationele context en kunnen oefenen met de rol van facilitator om zo meer voeling te krijgen met vragen en noden die kunnen rijzen bij een begeleiding/opname. Het is een actieve oefening in het bewerkstelligen van een relationele verhouding waarbinnen een dialoog van samenwerking binnen gezinnen, met hulpverleners en binnen teams, mogelijk wordt. We bespreken krachten en valkuilen en maken ruimte voor discussie.
Dinsdag 18 september 2018 | 11u30 - 13u00
W05 Contact maken en verdere opvolging van suïcidepogers
Tine Willems, coördinator, Zorg voor Suïcidepogers Vlaanderen, cgg Dienst Ambulante Geestelijke Gezondheidszorg, Lommel
Bart Witvrouwen, klinisch psycholoog, Zorg voor Suïcidepogers Vlaanderen, cgg Dienst Ambulante Geestelijke Gezondheidszorg, Lommel
We reiken, aan de hand van praktijkvoorbeelden en korte oefeningen, de richtlijnen voor opvang en zorg voor suïcidepogers aan. In het werken met de complexe problematiek van suïcidaliteit worden we als hulpverlener uitgedaagd. Eigen emoties van onzekerheid, angst, boosheid of verdriet kunnen ons tegenhouden om het contact aan de gaan met de suïcidale patiënt en samen naar de "donkere gedachten" te kijken. Contact maken is echter één van de belangrijkste tools waarover we beschikken om preventief met suïcidaliteit om te gaan.
Op een interactieve manier gaan we op zoek naar handvatten voor contact en verdere opvolging na een suïcidepoging. Volgende thema's komen aan bod: hoe maak ik contact met een suïcidepoger?, over welke thema's spreken we dan?, waaruit bestaat een professionele opvang? welke aandachtspunten moet ik in mijn achterhoofd houden?
Hierbij linken we de richtlijnen vanuit de Vlaamse multidisciplinaire richtlijn voor detectie en behandeling van suïcidaal gedrag met de praktijk en de reeds voorhanden zijnde tools. Verder willen we u eveneens aan het denken zetten over de (dis)continuïteit van zorg. Als hulpverlener proberen we voortdurend bruggen te bouwen met verdere hulpverlening of met andere hulpverleners binnen een netwerk van zorg voor deze kwetsbare doelgroep. Regelmatig worden we ook geconfronteerd met de moeilijkheden die zich hier stellen. De vraag dringt zich op of een zorgpad "suïcidaliteit" een antwoord zou kunnen zijn.
Dinsdag 18 september 2018 | 14u00 - 15u30
W06 Mogen wij als therapeut/hulpverlener ook 'anders' zijn?
Maya van Zelst, gestalttherapeute, trainer, opleider, IVC vzw
Het is erg zinvol om onze blik te richten op de (meer)waarde van het ‘anders’ zijn van al onze cliënten, dat doen we hopelijk elke dag, vele keren. Maar wat gebeurt er als we deze blik ook eens naar onszelf richten en met de ‘allemaal anders’-bril in volle daglicht in de spiegel kijken? Hoe ‘anders’ mogen wij als therapeut zijn?
Laten we het eens niet hebben over verschillen in opleiding, diploma’s, therapierichtingen of werksetting. Wel over hoe ben ik ‘anders’ als therapeut? Hoe uniek mag ik mij profileren? Hoe gespecialiseerd, beperkt, efficiënt, ziek, succesvol, uitgeput of energiek mag ik zijn in hoe ik mijn werk vormgeef? Moet iedere therapeut evenveel aankunnen en evenveel cliënten zien op één dag? Hoe blijven we uit het vergelijken met anderen als het gaat over onze mogelijkheden en beperkingen? Hoe congruent kunnen en durven wij zijn in wat we uitdragen naar al die mensen die we dagelijks ondersteunen enerzijds en wat wij zelf belichamen en uitstralen als persoon anderzijds?
“Practice what you preach” lijkt een uitdagend credo voor de therapeut/hulpverlener, functionerend in een even veeleisende en diverse samenleving als onze cliënten.
In deze workshop gaan we op zoek naar hoe we de uniciteit en diversiteit van elk van ons evenzeer kunnen waarderen zoals we dat ook bij onze cliënten betrachten. Deze workshop wil de kans bieden om het gewaarzijn van het ‘anders’ zijn te vergroten en dit ruimte en aandacht te geven in relatie met elkaar.
Dinsdag 18 september 2018 | 14u00 - 15u30
W07 Veranderingsprocessen in de samenwerking met ouders van over-afhankelijke volwassen kinderen
Willem Beckers, systeemtheoretisch psychotherapeut, staflid, opleider, Interactie-Academie Antwerpen
Adult Entitled Dependency, in het Nederlands vertaald als “over-afhankelijke volwassen kinderen”, verwijst naar een in Vlaanderen nog weinig zichtbare problematiek. Men doelt hierbij op families met inwonende volwassen kinderen die gedurende een lange tijd geen dagactiviteit hebben, sociaal geïsoleerd leven en worstelen met (psychiatrische) problemen en/of verslaving. Deze volwassen kinderen blijven alle hulp weigeren, terwijl de betrokken ouders de situatie als onleefbaar ervaren. Zij zien echter geen mogelijkheden tot verandering, uit angst voor agressieve of zelfdestructieve reacties. De afhankelijkheid en het disfunctioneren van het volwassen kind wordt mettertijd steeds groter.
In deze werkwinkel lichten we deze problematiek theoretisch toe en diepen ze uit. Deelnemers krijgen vervolgens een kader en werkwijze aangereikt om, vanuit een op de principes van geweldloos verzet geïnspireerd samenwerkingsproces met ouders, deze patstelling te doorbreken en opnieuw verandering in de steigers te zetten. Dit met zowel de focus op de individuele levenskwaliteit van het volwassen kind als op de bredere gezinscontext.
Dinsdag 18 september 2018 | 14u00 - 15u30
W08 Kleurrijk door verschil
Ilse Verlinden, Gülsan Bodur, Katia Mortelmans, An Wertelaers, Christel Janssens en Anniek De Smit, GZA Sint-Vincentius, Antwerpen
Kortdurend werken op een paaz-afdeling binnen een multiculturele grootstad is niet altijd eenvoudig. Een zeer divers doelpubliek dient zich aan: mensen uit verschillende generaties, met een andere culturele of religieuze achtergrond, acute psychiatrische symptomen (al dan niet een eerste keer in hun leven), gebrekkige kennis van het Nederlands, cognitieve of lichamelijke beperkingen, enz.
Voldoende flexibiliteit is nodig om te kunnen inspelen op deze individuele verschillen. Ook een open, een niet-oordelende houding helpt hier.
In deze werkwinkel willen we demonstreren hoe wij vanuit ons multidisciplinair team omgaan met deze grote diversiteit. Achtereenvolgens komen de psychologen, ergotherapeuten en psychomotorisch therapeuten aan bod. Elkeen belicht vanuit zijn of haar discipline hoe ze op maat van de patiënt werken bij een zeer diverse populatie.
Dinsdag 18 september 2018 | 14u00 - 15u30
W09 De lichaamsbeleving als aandachtspunt in (psychomotorische) therapie
Michel Probst, professor, KU Leuven & UPC-KU Leuven
Jolien Diedens, Anke Arkesteyn
De aandacht voor de lichaamsbeleving binnen de verschillende therapeutische interventies in de geestelijke gezondheidszorg neemt toe. Vele psychiatrische stoornissen worden immers geassocieerd met een negatieve lichaamsbeleving en een verlaagd zelfwaardegevoel. De term lichaamsbeleving verwijst naar de perceptie (uitwendige- vooral tactiele en visuele- en inwendige waarneming van het lichaam), de subjectieve ervaring (affectieve en emotionele componenten) en de persoonlijke opvattingen en interpretaties (cognitieve constructen) van het eigen lichaam. De psychomotorisch therapie probeert de lichaamsbeleving te beïnvloeden via een directe ervaringsgerichte methode. Via bewegingsactiviteiten en lichamelijkheidsoefeningen wordt gepoogd psychomotorische, affectieve, cognitieve en gedragsdimensies van het persoonlijk welzijn te bevorderen, te stimuleren, te integreren en te beïnvloeden. Het wetenschappelijk onderzoek reikte ons hiervoor de laatste jaren nieuwe handvatten aan.
In deze werkwinkel worden een aantal concrete oefeningen uit de psychomotorische therapie (spiegeloefeningen, ademhalingsoefeningen, relaxatie , body awareness-oefeningen) voorgesteld ter illustratie van hoe personen meer vertrouwd kunnen worden met hun lichamelijke gewaarwordingen en hoe ze deze gewaarwordingen beter kunnen controleren.
Dinsdag 18 september 2018 | 14u00 - 15u30
W10 Try-a-Walk ! | GEANNULEERD
Lieve Sebreghts, wandelcoach, Beschut Wonen De Link, Mortsel / LiSe coaching, Westmalle
Dinsdag 18 september 2018 | 16u00 - 17u30
W11 Herstel over generaties heen: de perspectieven van een moeder, een dochter en een gezinstherapeut
Peter Rober, hoogleraar, Context - UPC KU Leuven, Kortenberg
Greet Claes, Soetkin Claes
De moeder en de dochter vertellen hun verhaal. Het is een verhaal van trauma en psychische kwetsbaarheid. Het is ook een verhaal van verbinding en herstel.
De gezinstherapeut luistert en bevraagt hen. Hij vult hun verhaal aan met zijn perspectief; dat van de hulpverlener die graag wil helpen, maar vaak stuit op de vraag over hoe dat best aan te pakken.
Dinsdag 18 september 2018 | 16u00 - 17u30
W12 Allemaal anders en toch zo gelijk
Els Verheyen, psychotherapeut, Voedsel voor de Ziel, Leuven
Mara Reynders, psychotherapeut, Voedsel voor de Ziel, Leuven
Hoe kan het inzetten van 'lived experiences' bijdragen tot gelijkwaardigheid?
Uit onderzoek van Barbarich (2002) blijkt dat tussen 24% en 47% van de hulpverleners die werken met personen met een eetstoornis ook zelf persoonlijke ervaring hiermee hebben. In het Engels heet dit ‘lived experience’. Ook de therapeuten van Voedsel voor de Ziel hebben hier ervaring mee.Uit onderzoek van de Vos, Netten en Noordenbos (2016) blijken er voor- en nadelen te zijn aan het inzetten van ervaringsdeskundigheid door professionals (ervaringsprofessionaliteit).
In deze werkwinkel staan we hierbij stil en kijken we naar manieren om ‘lived experiences’ doelbewust in te zetten. Of je nu zelf ervaring hebt met psychiatrische problemen of niet, iedereen kan uit deze werkwinkel iets meenemen.
Dinsdag 18 september 2018 | 16u00 - 17u30
W13 Behandelplan VAN de cliënt. Op maat is de maatstaf
Geoffrey Minne, hoofdverpleegkundige Dagbehandeling De Rede, Psychiatrisch Ziekenhuis Heilig Hart, Ieper
Geert Capoen, projectbegeleider De Stroom, Psychiatrisch Ziekenhuis Heilig Hart, Ieper
Begrippen als shared decision, opmaken van doelen volgens het SMART- en SMARTIE-principe, evalueren van doelen en monitoren van vooruitgang bij de unieke cliënt; zijn sterk verbonden aan hoe een gepersonaliseerd behandelplan dient te worden opgemaakt. Geen evidente klus om dit om te buigen in de praktijk. Steunend op evidentie, richtlijnen, ervaringen van cliënten en hulpverleners kende het ziekenhuis de laatste jaren een groei in het werken met gepersonaliseerde behandelplannen.
De interactieve workshop verloopt als volgt:
- Korte voorstelling van het gevoerde beleid binnen het ziekenhuis met enkele gebruikte tools
– Een ervaringsverhaal in het werken met gepersonaliseerde doelen: Wat is de meerwaarde voor onze cliënt?
- Kennis delen via stellingen getoetst aan het patiëntenperspectief.
Dinsdag 18 september 2018 | 16u00 - 17u30
W14 Ik zie jou op den BOTS
Marnix Mys, hoofdverpleegkundige, Dagcentrum Largo, PC Sint-Hiëronymus, Sint-Niklaas
Joris Corthouts, psycholoog, Opnamedienst Legato, PC Sint-Hiëronymus, Sint-Niklaas
We brengen het ontstaan van BOTS en schetsen de plaats die het inneemt binnen de psychosezorg in de regio. BOTS is een project binnen de psychosezorg van regio ADS Noord en Midden, waaraan verschillende partners deelnemen. Zowel de residentiële sector – vanuit PC Hiëronymus de opnamedienst Legato en het dagcentrum Largo – als de ambulante sector – VDIP, vroegdetectie – zijn vertegenwoordigd.
Bezoekers aan BOTS hebben allen als gedeeld kenmerk een (vermoeden van) psychosegevoeligheid. Je kan er vrijblijvend langsgaan voor een tas koffie en een babbel. We hebben een ontspannend en ook een therapeutisch aanbod. Er wordt niet gewerkt met doorverwijzingen, intakes of aanmeldingen: wie interesse heeft, mag gewoon langskomen.
BOTS is gehuisvest in een gewone handelszaak centrum Sint-Niklaas, PandZestien (www.pandzestien.be) en verlaat het stereotype hokjesdenken dat we nog regelmatig binnen residentiële ggz-voorzieningen ervaren. Hulpverleners komen uit hun vertrouwde comfortzone. Vermaatschappelijkingsgedachte en streven naar verbondenheid worden hier in de praktijk toegepast. In BOTS werken zowel vrijwilligers als hulpverleners samen. Zij zijn een team met ervaring die mensen willen helpen en ondersteunen bij hun herstelproces of toeleiding tot zorg door de drempel er naartoe zo laag mogelijk te houden.
Naast het brengen van bovenstaande verhaal willen we een interactie tot stand brengen met de deelnemers aan deze werkwinkel. We staan stil bij de voordelen die dergelijke vorm van zorgorganisatie oplevert alsook de uitdagingen die hiermee gepaard gaan, dit zowel voor hulpverleners als voor bezoekers.
Dinsdag 18 september 2018 | 16u00 - 17u30
W15 Blended aan de slag met onlinedagboeken en beeldbellen binnen de ggz
Elise Pattyn, onderzoeker & docent, opleiding Sociaal Werk, Arteveldehogeschool, Gent
Philippe Bocklandt, Martine De Zitter
Digitalisering in de zorg is in opmars. Het onlinehulpaanbod dat hulpverleners en cliënten in staat stelt om via ICT met elkaar te communiceren groeit. Ook de geestelijke gezondheidszorg kan niet achterblijven om onlinetools blended in te zetten. Met blended bedoelen we dat online tools worden ingezet in combinatie met face-to-face contacten in een begeleidingstraject.
Maar voor veel hulpverleners in de ggz is het een kwestie van onbekend, dus onbemind. Daarenboven zijn er heel wat innovatiedrempels. Daarom willen we in deze werkwinkel hulpverleners vertrouwd maken met twee concrete onlinetools, waarbij we een genuanceerd beeld brengen met aandacht voor zowel opportuniteiten als valkuilen.
De opleiding Sociaal Werk aan de Arteveldehogeschool heeft de voorbije tien jaar sterk geïnvesteerd in onderzoek en dienstverlening in verband met onlinehulpverlening. Zo werd expertise opgebouwd omtrent professioneel mailverkeer, chat, sociale media, enz. In deze werkwinkel willen we de resultaten van praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek vertalen naar concrete tips en tricks om onlinehulpverleningstools zoals onlinedagboeken en beeldbellen te implementeren binnen de geestelijke gezondheidszorg.
GZA Sint-Vincentius, Antwerpen